Me Caso o No Me Caso
(Monólogo costumbrista escrito el 23 de julio de 1948, que se popularizó dentro y fuera de Bolivia)
Parte 1 de 2
Juan, un
chapaquito joven y apuesto, aparece sentado en un tronco,
con la mano en la quijada, pensativo y caviloso. Este
galán, después de pasar muchos percances de enamorado,
piensa en serio sobre la interpelación que le hizo el
padre de una bella y hermosa chapaquita, con quien tiene
relaciones amorosas. Levantándose bruscamente, echa el
poncho al hombro, se alienta el sombrero y paseando en el
patio comienza este monólogo: ¡Caracta, qui me veyu en un zanjón sin salida!. Agora si que mia pillau el vieju, mansito como chitu casero!. ¡Ni andi recular! ¡Malaya seya mi suerti! Ya seriya castigo de Dios que'sta mañana a la albita me vine a topar con el tayta de la Isidora ni bien la vide: ¡Eh juaypucha! Si mia helau limpio la sangre, como si me echaran un mate de agua helada, si mia espelucau limpio el cueru y los pelos sian parau como si hubieran visto espíritu. El viejo la trampa, me cruzó nu más el camino voraciandu de lu lindo, diciéndome: ¿qui tias pensau muchacho de
los diablos? ¿Hasta cuándo lu vais a engañar a la
imilla con tus tretas y mentiras nu más?... Ma decí? (Todo esto imitando una voz de
viejo). Yo mey quedau limpio mudito, temblando, sin contestarle (Con voz de viejo anojado): Yo a gatas le pude responder que me gua casar prontitu y qui ya'stoy juntando unos rialitos pa'l ojicio y que tenga pacencia! . El viejo me amenazó darme una güena laciada si no cumplo con mi palabra. Al jin, quedamus que me gua casar lueguito... (Pensativo) Agora, pú! esa es la diabla, yo no se qué jacer, si casarme o no casarme. Pensaré bien primero y diay sí, veré lo que conviene... Güenu, la Isidorita, caracta!, linda es nu más! De güena estampa, carita de manzana, cuerpito como de angelito, no'sta como pa'perderla, creyu que: ME CASO. Peru la imilla es metida a lujosa, le gusta estrenar en cada jiesta y esu de gastar de cada en cuandito en pollera y seda, manta bordada, oiotas charoliadas, cuasi, cuasi no me resulta y pa' esu hay que trabajar como burro. No señor, más bien NO ME CASO. (Pensando) Viéndolo bien, yo ya'stoy medio jodiu tanto correr el mundo sin ojicio ni benejicio y cuando güelvo a mi casa, nuay quien me espere siquiera con un plato y' lagua, ni con un poco y' mote ni nada. Esitu me jace animar a que Ileve mujer a la casa, pa' que haga jumiar la cocina. En jin, a la de Dios: ME CASO. A veces me animo y por veces, cuasi qui no, porque parece jregau tener mujer a cargo; repente le salen ¡unas pú! como pa'ajorcarlas de jodidas y celosas que se dijo!, y uno que es medio tentau a la chacra ajena, como cuchi dañino Después son los disgustos y las peleyas y pa'vivir como el perro con el gato, no tatay: NO ME CASO. 0 qui hagu? (piensa), pero la moza me persigue y no me deja pa'nada. La imilla, no es jiera y 'stá en puntito de kachirla, ya se me jace agüita la boca al sólo pensar en la lsidorita... yo también la quiero, pa' qué es, ¡Baah! Antis de andar güeltiando como perru choco, más bien: ME CASO Lu malo es qui lay' vistu en jartas fiestas y pa' la cantada había siu!, como kererinca tojta, ¡ujummm! No seya que ni sepa patanchar la olla, ni jacer un calditu y' pataska! Esitu me jace desanimar. Más bien prefiero andar así nu má, naidi se muere de jambre! y NO ME CASO. |
Continua ...... |